Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) ve Tedavisi

TSSB Nedir?

TSSB, kişinin yaşamını veya güvenliğini tehdit eden olaylar sonrasında gelişen bir anksiyete bozukluğu olarak tanımlanır. Kişi olaydan sonra korku, çaresizlik, aşırı uyarılma ve sürekli tetikte olma gibi semptomlar yaşar.

TSSB gelişebilecek durumlar şunlardır:

· Savaş veya terör saldırıları

· Cinsel, fiziksel veya duygusal istismar

· Doğal afetler (deprem, sel, yangın)

· Trafik kazaları

· Şiddet, saldırı veya gasp

· Ani bir yakın kaybı

· Ağır hastalık teşhisi

Bazı bireyler travmatik olaylardan kısa süre sonra toparlanabilirken, bazıları aylar veya yıllar sürebilen TSSB belirtileri geliştirebilir.

TSSB Belirtileri

TSSB belirtileri dört ana kategori altında incelenir:

a) Travmatik Olayın Tekrar Yaşanması (İstemsiz Hatırlamalar)

• Travma ile ilgili sık sık kabuslar görmek

• Travmatik anıları tekrar tekrar yaşama (flashback)

• Travmayı hatırlatan durumlara aşırı duygusal ve fiziksel tepki verme

b) Kaçınma Davranışları

• Travmayı hatırlatan yerlerden, insanlardan veya konuşmalardan kaçınma

• Olayla ilgili konuşmak istememe

• Hatırlamaktan kaçınmak için alkol veya madde kullanımı

c) Aşırı Uyarılma ve Hiperaktivasyon

• Sürekli tetikte olma ve irkilme tepkileri

• Uyku problemleri (uyuyamama veya sık sık uyanma)

• Sinirlilik ve öfke patlamaları

• Konsantrasyon güçlüğü

d) Olumsuz Duygular ve Düşünceler

• Kendini suçlama veya olay hakkında aşırı suçluluk duygusu

• Umutsuzluk ve depresif hissetme

• Başkalarına karşı yabancılaşma ve duygusal kopukluk

• Keyif veren aktivitelere ilgi kaybı

Not: TSSB belirtileri travmatik olaydan sonraki bir ay içinde başlayabilir, ancak bazı durumlarda aylar veya yıllar sonra da ortaya çıkabilir.

TSSB Nedenleri

TSSB’nin ortaya çıkmasında birçok faktör rol oynayabilir:

a) Travmanın Şiddeti ve Süresi

• Travmanın ne kadar şiddetli olduğu,

• Kaç kez tekrarlandığı ve

• Ne kadar sürdüğü önemli faktörlerdir.

b) Bireysel Faktörler

• Genetik yatkınlık: Ailede anksiyete bozuklukları öyküsü olması.

• Beyin kimyası: Travma sonrası beynin amigdala ve hipokampus bölgelerinde değişimler gözlemlenmiştir.

• Önceden yaşanmış psikolojik travmalar: Çocukluk çağı travmaları riski artırabilir.

c) Destek Sistemi

• Aile ve sosyal destek: Güçlü sosyal bağları olan bireyler daha hızlı iyileşebilir.

• Travma sonrası yalnız kalma: Duygusal destek eksikliği TSSB semptomlarını ağırlaştırabilir.

TSSB Tanısı Nasıl Konulur?

TSSB tanısı için bir ruh sağlığı uzmanı tarafından değerlendirme yapılır. Tanı için belirtilerin:

• Travmadan sonra en az 1 ay sürmesi,

• Bireyin günlük hayatını olumsuz etkilemesi gerekmektedir.

Tanıda kullanılan yöntemler:

· Klinik görüşme (DSM-5 veya ICD-11 kriterleri)

· Psikolojik testler ve ölçekler (TSSB ölçekleri)

· Fiziksel muayene (diğer tıbbi durumları elemek için)

TSSB Tedavi Yöntemleri

TSSB tedavisi genellikle psikoterapi ve ilaç tedavisi ile yapılır.

a) Psikoterapi Yöntemleri

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT):

• Kişinin travmaya bağlı olumsuz düşüncelerini değiştirmesine yardımcı olur.

• Korkularla kontrollü bir şekilde yüzleşme sağlanır.

Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR):

• Travmatik anıların işlenmesini kolaylaştıran bir terapi tekniğidir.

• Göz hareketleri veya ritmik uyarıcılar kullanılarak travmatik hatıraların etkisi azaltılır.

Maruz Bırakma Terapisi:

• Travmatik anılarla yüzleşme sağlanarak korkuların aşılması hedeflenir.

• Güvenli bir ortamda kontrollü olarak travmaya maruz bırakılır.

Grup Terapisi:

• Benzer deneyimleri paylaşan bireylerle bir araya gelerek destekleyici bir ortam sağlanır.

b) İlaç Tedavisi

· Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri (SSRI’lar)

· Anksiyolitikler (Kaygı Azaltıcı İlaçlar):

· Beta Blokerler

TSSB ile Baş Etme Yöntemleri

· Düzenli Egzersiz: Yürüyüş, yoga ve nefes teknikleri kaygıyı azaltabilir.

· Sosyal Destek: Aile, arkadaşlar veya destek gruplarına katılmak iyileşme sürecini hızlandırabilir.

· Meditasyon ve Farkındalık (Mindfulness): Kişinin anlık stres seviyesini azaltabilir.

· Sağlıklı Beslenme ve Uyku Düzeni: Beyin fonksiyonlarını ve ruh halini iyileştirebilir.

· Alkol ve Madde Kullanımından Kaçınma: Alkol ve uyuşturucu, semptomları daha da kötüleştirebilir.

Sonuç

Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB), tedavi edilebilir bir ruhsal bozukluktur. Erken tanı ve uygun tedavi yöntemleri ile bireyler, travmalarının olumsuz etkilerini azaltarak sağlıklı bir yaşama dönebilirler.

TSSB belirtileri yaşıyorsanız bir ruh sağlığı uzmanından destek almanız önemlidir. Unutmayın, yalnız değilsiniz ve bu süreçte destek almak sizin hakkınızdır!

Mitra Psikoloji Ofisimizden Kareler

Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)

TSSB Nedir?

TSSB gelişebilecek durumlar şunlardır:

TSSB Belirtileri

TSSB Nedenleri

TSSB Tanısı Nasıl Konulur?

TSSB Tedavi Yöntemleri

TSSB ile Baş Etme Yöntemleri

Samimi ve profesyonel ortamımızı keşfedin.

Site Haritası

Meta Tag

Kvkk